In zijn boek ”’De zwarte met het witte hart” beschrijft Arthur Japin hoe twee zwarte jongens, die afwijken van de witte massa, manieren vinden om te overleven. De een profileert zich, ofwel is voortdurend bezig om een plek te bevechten en zich te bewijzen in zijn omgeving, en de ander egaliseert, moffelt de verschillen zo veel mogelijk weg en houdt daarmee een deel van zichzelf verborgen. Beide manieren leiden in dit verhaal op hun eigen manier tot eenzaamheid. En hij voegt daar iets aan toe: ”het een lijkt moedig, het ander laf. (…) Vechten tegen jezelf is bepaald niet makkelijker dan vechten tegen de rest. Alleen minder opvallend.
Ik heb dit altijd een mooie passage gevonden, omdat dit niet vaak zo benoemd wordt. Het laat ook een verschil in waardering en zichtbaarheid zien in het omgaan met de omstandigheden, die je op allerlei terreinen in het leven tegenkomt. Bijvoorbeeld ook in werksituaties. Aan de ene kant staat de uiterlijk stoere , daadkrachtige, besluitvaardige, pro-actieve ”held” die het zonder vrees lijkt op te nemen tegen tegenwerkende krachten in de buitenwereld en daarmee bewondering oogst. Het zijn de eigenschappen die, als je om je heen kijkt, doorgaans op bijval kunnen rekenen. Aan de andere kant zie je degene die vooral worstelt met de tegenwerkende krachten binnen zichzelf. Een gevecht dat meestal in stilte plaatsvindt, maar net zoveel moed vraagt en energie kost, en dat alles zonder applaus. Zoals Japin laat zien kan natuurlijk ook de ”held” onzeker zijn, maar ik vind het mooi zoals hij juist aandacht laat zien voor die vechters met zichzelf. In wezen niet meer of niet minder heldhaftig, maar anders.
Wellicht herken je iets van die vechter met zichzelf ? De worsteling met remmende gedachten en overtuigingen die je beletten te doen wat je eigenlijk wilt, de twijfel of het wel goed genoeg is wat je presteert, de onzekerheid wanneer je nieuwe stappen wilt gaan zetten, het redeneren met jezelf dat je gewoon maar eens meer moet durven, het steeds weer proberen te verdrijven van negatieve gedachten en meer positief te denken, jezelf vervolgens weer bestraffen omdat je niet durfde wat je van plan was…. en nog meer van dat soort gedachten. Een steeds terugkerende strijd met jezelf, met ups en downs, maar waaraan nooit echt een eind lijkt te komen. Soms ben je even aan de winnende hand, en denk je ”yes! , kom maar op, ik ga ervoor, ik kan het! ” en als je geluk hebt hou je dat een tijdje vast. Hoe lang? Soms maar een kwartiertje, soms een hele dag, ook wel eens een week, of nog langer.
Maar… vroeg of laat, net op het moment dat je denkt dat je de vijand verslagen hebt, (”vanaf nu doe ik wat ìk wil”, zeg je tegen jezelf ) komt diezelfde vijand plotseling weer van achter opzetten en geeft je weer venijnige speldenprikken. En komen alle negatieve gedachten over jezelf weer in volle glorie terug. En je denkt: ”zie je wel, ik verander toch nooit”. En het gevecht in je hoofd begint weer van voren af aan.
De belangrijke vraag hierin is: Wie vecht er nu eigenlijk tegen wie? Je hoort vaak over het ”overwinnen” van angst. Als een benodigde voorwaarde om te doen wat je wilt. Angst als een soort onzichtbare vijand die het buiten jou om op jou voorzien heeft. Dat moeten overwinnen lijkt heel logisch en klinkt heel heldhaftig (eindelijk hoor je dan ook bij de helden!), maar eigenlijk valt er niets te overwinnen. Angst is een deel van jou en zolang je tegen jezelf vecht zul je die wedstrijd nooit winnen. Of denk je nog steeds dat je het ultieme wapen nog niet hebt gevonden? Het is als touwtrekken met een monster dat altijd sterker is dan jij. Actie is reactie.
Maar wat dan als je deze wedstrijd niet kunt winnen? Het goede nieuws is dat je die wedstrijd dus ook helemaal niet hoeft aan te gaan. Ofwel: je laat het touw los en je zegt: bekijk het lekker zelf! Het is misschien nog moeilijk om deze beeldspraak voor jezelf concreet te maken, maar probeer je eens voor te stellen dat je op een andere manier dan je tot nu toe gedaan hebt naar je angst en onzekerheid gaat kijken. Dat je angst niet meer ziet als je vijand, maar kunt accepteren als een gevoel dat nu eenmaal bij jou hoort, hoe vreemd je dat misschien ook lijkt. Let wel, accepteren is iets anders dan er in berusten. Als je die stap kunt zetten komt er ruimte vrij en kun je wonderlijke dingen met jezelf mee gaan maken. Je hoeft niet te wachten tot je angst over is om de dingen te doen die voor jou belangrijk en waardevol zijn. Ook mèt angst kun je stappen zetten.
Daar is trouwens ook een mooi liedje over gemaakt door Paul Acda, luister maar eens naar Vandaag ben ik gaan lopen: http://www.youtube.com/watch?v=GpY0DQ_XKMU
Het heeft te maken met trouw zijn aan wie je bent, ook aan de dingen in jezelf waar je niet zo blij mee bent. En dan pas ben je een echte held!
